Yer Bolu sancağına bağlı Alaplu Karyesi(köyü), yıl 1851. Hikayemizin kahramanları iki kahveci.  iki meslektaş alacak verecek konusunda anlaşmazlığa düşerler. Birisinin adı Kahveci Halil diğerinin de Kahveci Kör Ali.

Kahveci Halil iddiasına göre meslektaşı Kahveci Kör Ali’ye 300 Kuruş borç verir.[1] 1845 yılı Kılçak Köyü Temettüat Defterine göre 39 nolu hanede Ayanoğlu Halil bin Hüseyin ikamet etmekte ve mesleği de kahveci olarak görülmektedir.Yine aynı deftere göre Kahveci Ayanoğlu Halil’in kahvecilikten yıllık elde etmiş olduğu gelir 300 Kuruş’tur. Eğer bu iki Halil aynı kişilerse bir kahvecinin yıllık ortalama geliri olan 300 Kuruşu Kahveci Halil meslektaşı olan Kahveci Kör Ali’ye borç olarak vermiş gözükmektedir.[2] Ve buna göre de vermiş olduğu borç 1851 yılı için çok ciddi bir rakama denk düşmektedir.

Kahveci Halil vermiş olduğu 300 Kuruş parayı meslektaşı Kahveci Kör Ali’den geri ister ancak Kahveci Kör Ali böyle bir borcu olmadığını belirtip borcunu ödemez. Bunun üzerine Kahveci Halil çareyi padişaha bir arzuhal/dilekçe yazdırmakta bulur. Bu iş için de dilekçesini yazan rik’adara 30 para öder.

Kahveci Halil, Padişaha yazdırmış olduğu dilekçesinde Kahveci Kör Ali’ye vermiş olduğu 300 Kuruşu Kahveci Kör Ali’nin ödemediğini ve borcunu inkar ettiğini, Kahveci Kör Alainin kendisine karşı art niyet taşıdığını, alacaklı olduğu paranın şer’i şerife gereği meclis tarafından tahsil edilip kendisine vekil tayin ettiği Süvari Kaymakamına (Yarbay) teslim edilmesini talep eder ve dilekçesini Kahveci Halil Kulları şeklinde imzalar.

Kahveci Halil’in dilekçesi payitahta ulaştıktan incelenmiş ardından Bolu Kaymakamlığı’na Kahveci Halil’in alacak iddiasının araştırılmasını buna göre de söz konusu alacağın Kahveci Kör Halil’den tahsil edilerek Kahveci Halil’in kendinse vekil tayin etmiş olduğu Süvari Kaymakamı Bey’e teslim edilmesi emredilmiştir.[3]

Yukarıda Başkanlık Osmanlı Arşivi’nden alıp okuduğum belge günlük yaşantıda olabilecek sıradan bir olayı anlatmış olmasına karşın bizlere vermiş olduğu çok önemli iki bilgi söz konusudur.Birincisi hem Kahveci Halil’in yazdırmış olduğu dilekçe de hem de payitahttan Bolu Kaymakamlığı’na gönderilen yazıda Alaplı’nın ismi ALAPLU olarak zikredilmektedir. Bunu Kahveci Halil’in yazmış olduğu dilekçedeki ifadenin tekrarı olarak kabul etsek bile yerelde yazılmış olan bir dilekçede Alaplı’nın adının ALAPLU olarak yazılmış olmasının pek tesadüf olacağı akla yatkın gelmemektedir.

İkincisi bu dönemde Bolu Sancağı Kaymakamlık şeklinde idare edilmete ve ALAPLU da bu 1851 yılı içerisinde Bolu Sancağı’nın bir köyü olarak anılmaktadır.Daha kısa bir süre önce Kaza Müdürleri tarafından idare olunan Alaplı bu dönemde Osmanlı İdare sistemindeki değişiklikler nedeniyle köye dönüştürülmüştür.

Çalışmalarıma her daim destek olan Gülay Yaman, İlhan Yazıcıoğlu, Erkan Yılmaz, Hüseyin Öztürk, Erdal ve Ümit Akbaba’ya teşekkürlerimle…

[1] Başkanlık Osmanlı Arşivi, MKT.DV:00041.00014.001

[2] Başkanlık Osmanlı Arşivi, ML. VRD. TMT. d. 04710 lef 15

[3] BOA, MKT. DV. 00041.00014.002