Küresel ekonomideki sallantı iki nedene bağlanıyor:

Rusya-Ukrayna savaşı ve covid-19’un kalıcı iz bırakacağı tahminleri.

Şimdi detaylara bakalım:

IMF, Rusya'nın Ukrayna’ya açtığı savaş nedeniyle küresel ekonomik büyüme tahminini neredeyse tam bir puan düşürdü ve enflasyonun artık birçok ülke için "açık ve mevcut bir tehlike" olduğu uyarısında bulundu.

IMF son Dünya Ekonomik Görünüm raporunda savaşın büyümeyi yavaşlatması ve enflasyonu daha da artırmasının beklendiğini belirtti, ancak tahminlerinin "olağandışı yüksek belirsizlik’’ döneminde yapıldığına dikkat çekti.

Raporda hem Rusya’nın enerji sektörüne yönelik ek yaptırımların ve savaşın büyümesinin, hem de Çin ekonomisinde tahmin edilenden daha keskin bir yavaşlama ve pandeminin yeniden alevlenmesinin ekonomik büyümeyi daha da yavaşlatabileceği belirtildi. Bu durumun enflasyonu arttıracağını, yükselen fiyatların da toplumsal huzursuzlukları tetiklemesinden endişe edildiğine dikkat çekildi.

IMF, bu yıl küresel ekonomik büyüme tahminini ikinci kez aşağı çekti ve küresel büyümenin 2022 ve 2023’te yüzde 3,6 olmasını beklediğini bildirdi. Bu, IMF’nin Ocak ayındaki tahmininde 0,8 puan; yani yüzde 0,2 düşüşe işaret ediyor. Bunun Ukrayna savaşının Rusya ve Ukrayna ekonomileriyle dünya ekonomisine yansımasının doğrudan etkisi olduğu sanılıyor.

IMF’ye göre orta vadede küresel büyümenin yüzde 3,3 azalması bekleniyor. 2004-2013 arasında orta vadede küresel büyüme oranı yüzde 4,1; 2021’de ise yüzde 6,1’di.

IMF Başekonomisti Pierre-Olivier Gourinchas, küresel ekonomik görünümün büyük ölçüde Rusya’nın Ukrayna işgali nedeniyle keskin şekilde gerilediğini belirtti.

Rapora göre savaş, pandemiyle bağlantılı arz ve talepteki dengesizlikler nedeniyle birçok ülkede zaten yükselen enflasyonu daha da kötüleştirdi. Çin'de artan COVID-19 vakaları nedeniyle yaşanan son karantinaların küresel tedarik zincirlerinde yeni darboğazlara neden olması bekleniyor.

IMF’ye göre Rusya’nın özel askeri operasyon olarak değerlendirdiği Ukrayna işgali Avrupa’nın doğusunda büyük bir insani krize yol açtı ve 5 milyon kişi Ukrayna’dan komşu ülkelere kaçtı.

Hem Rusya hem de Ukrayna’nın savaş nedeniyle ekonomilerinde büyük daralma yaşaması bekleniyor.

Gourinchas, Batı’nın, Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’ya uyguladığı yaptırımların artması ve enerji sektörünü hedef almasının Rusya’nın ekonomik üretiminin 2023’e kadar yüzde 17’ye yakın azalmasına neden olacağını belirtti.

Gourinchas, IMF’nin Rusya’nın Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının (GSYİH) 2022’de yüzde 8,5 azalacağı tahmininde bulunduğunu aktardı.

IMF başekonomisti, yaptırımların şimdiden Rus ekonomisi üzerinde önemli etkisi olduğuna ve gelecekte arttırılması halinde bu etkinin daha da büyük olacağına dikkat çekti.

Gourinchas, Ukrayna ve Rusya’ya yakın ülkelerin para birimlerinin değerinin düşmesinin bu ülkelerde kargaşaya neden olabileceği uyarısında da bulundu.

IMF, Rusya’ya enerji alanında bağımlı olan Avrupa Birliği’nin ekonomik büyüme tahminini ise yüzde 1,1 düşürdü.

Gourinchas, ‘‘Savaş son yıllarda küresel ekonomiyi vuran tedarik zinciri şoklarına bir yenisini ekledi. Sismik dalgalar gibi bunun etkileri emtia piyasalarında, ticarette ve finansal bağlantılarda artarak yayılacak’’ dedi.

Rapora göre Rusya’dan tedarik edilen petrol, doğalgaz ve metalin, Ukrayna ve Rusya’nın ürettiği buğday ve mısırın azalması Avrupa, Kafkasya, Orta Asya, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Sahra Altı Afrikası’nda fiyatların hızla artmasına yol açtı. Ancak bu durum bu bölgeler ötesinde de dünya genelinde tüm hanelere yansıdı.

IMF, orta vadeli ekonomik görünüm tahminini, enerji ve gıda fiyatlarındaki artıştan fayda sağlayan emtia ihracatçıları hariç tüm gruplar için aşağıya çekti. Raporda, gelişmiş ekonomilerin pandemi öncesi üretim eğilimlerine dönmesinin daha uzun süreceği, gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler arasındaki farkın devam edeceği ve pandeminin ‘‘kalıcı iz bırakacağı’’ belirtildi.

IMF, savaşın neden olduğu emtia fiyat artışları nedeniyle enflasyonun artık daha uzun süre yüksek kalacağının tahmin edildiğini belirtti ve arz-talep dengesizliklerinin artmasının durumu daha da kötüleştirebileceği uyarısında bulundu.

IMF enflasyon tahminini 2022’de gelişmiş ekonomiler için yüzde 5,7; yükselmekte olan piyasalar ve gelişmekte olan ekonomiler için yüzde 8,7’ye çekti. Bu rakamlar Ocak ayı tahmininden 1,8 puan; yani yüzde 2,8 daha fazla.